A face with acne pimples before and after

Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα ειδικά για το γυναικείο φύλο είναι τα σπυράκια. Μας ενοχλεί πολύ, όταν βγάζουμε σπυράκια στο πρόσωπο και ντρεπόμαστε ακόμη και να κυκλοφορήσουμε όταν αυτά μεγαλώσουν ή μολυνθούν και φαίνονται έντονα. Παρακάτω θα περιγράψουμε την βασικότερη αιτία που δημιουργεί τα αντιαισθητικά σπυράκια στο πρόσωπο και ποιοι είναι οι τρόποι για να βοηθήσουμε τον εαυτό μας βελτιώνοντας την αισθητική μας εικόνα προς τα έξω.

 

Μάθε για το δέρμα σου

 

Ήξερες ότι το δέρμα μας είναι το πιο μεγάλο όργανο του ανθρώπινου σώματος;

Πρόκειται για ένα ελαστικό περίβλημα, που αυτοαναγεννάται, είναι πολύ-λειτουργικό και προσαρμόζεται εύκολα στις αλλαγές του περιβάλλοντος και στις ανάγκες των υποκείμενων οργάνων που προστατεύει.

Αποτελείται από τρία βασικά τμήματα που είναι από έξω προς τα μέσα η επιδερμίδα, το χόριο ή κυρίως δέρμα και ο υποδόριος ιστός ή υποδερμίδα. Περιέχει εξαρτήματα, όπως είναι οι τρίχες, τα νύχια, οι ιδρωτοποιοί αδένες και οι σμηγματογόνοι αδένες. Επίσης περιέχει αγγεία και νεύρα.

 

Ποια είναι η κυριότερη λειτουργία του δέρματος;

Το δέρμα μας προστατεύει το σώμα μας από οποιαδήποτε βλαπτική επίδραση μπορεί να έχει το περιβάλλον σε αυτό. Δηλαδή, από μηχανικές κακώσεις, από την ηλιακή ακτινοβολία, τις μεταβολές της θερμοκρασίας, από χημικές προσβολές, από την διείσδυση ξένων μίκρο- και μάκρο- ουσιών.

 

Κάποιες φορές, όμως το δέρμα μας χάνει την αμυντική του ικανότητα, σπάει η αλυσίδα των προστατευτικών λειτουργιών του, προσβάλλεται από εχθρικούς εξωτερικούς παράγοντες και νοσεί για τους παραπάνω λόγους. Αυτό εκδηλώνεται με αρκετούς και διαφορετικούς τρόπους, ένας εκ των οποίων είναι η εμφάνιση των ενοχλητικών σπυριών. Κυρίως σε σημεία που τα σπυράκια φαίνονται, δηλαδή πρωτίστως στο πρόσωπο, μάς ενοχλούν και κάνουμε τα αδύνατα δυνατά προκειμένου αυτά να φύγουν.

 

Ξεκινώντας από τα βασικά…

Το δέρμα, όπως προαναφέραμε, εκτός των άλλων αποτελείται από αδένες. Αυτοί είναι οι κύριοι υπεύθυνοι για την εμφάνιση βλαβών το δέρμα και παρακάτω θα εξηγήσουμε πώς.

 

Οι αδένες του δέρματος διακρίνονται σε δυο ειδών: τους σμηγματογόνους και τους ιδρωτοποιούς αδένες.

 

Οι πρώτοι είναι κυψελωτοί σε σχήμα και απαντώνται σε όλη την επιφάνεια του δέρματος, εκτός από τις παλάμες, τα πέλματα και ίσως την ράχη του ποδιού. Υπάρχουν ακόμη και στις παρειές, στο περίγραμμα του άνω χείλους, στην θηλή, στα βλέφαρα, στα γυναικεία και ανδρικά εσωτερικά γεννητικά όργανα. Περισσότεροι αριθμητικά και με μεγαλύτερο όγκο βρίσκονται στο τριχωτό της κεφαλής, το πρόσωπο, το στήθος και τη ράχη. Παράγουν το σμήγμα το οποίο περιέχει τριγλυκερίδια, λιπαρά οξέα, εστέρες και χοληστερόλη, λιπαίνουν και αδιαβροχοποιούν το δέρμα, το προστατεύουν από την ξηρότητα και ασκούν μικρή αντιβακτηριδιακή δράση.

 

Οι δεύτεροι απαντώνται σε όλη την επιφάνεια του δέρματος εκτός από το δέρμα των φρυδιών, την εσωτερική μεριά του αυτιού και τα πολύ εσωτερικά τμήματα των γεννητικών οργάνων ανδρών και γυναικών. Υπάρχουν έως και τέσσερα (4) εκατομμύρια ιδρωτοποιοί αδένες στο σώμα μας! Ποικίλει αυτό βέβαια από άνθρωπο σε άνθρωπο και από περιοχή σε περιοχή του σώματος. Συνήθως έχουν σωληνωτό σχήμα.

 

Οι παραπάνω αδένες που περιγράψαμε, όταν για κάποιο λόγο νοσήσουν μπορεί να προκαλέσουν την εμφάνιση ενοχλητικών, αντιαισθητικών σπυριών που επιμένουν και κάνουν δύσκολη τη θεραπευτική τους αντιμετώπιση!

 

Γιατί τελικά δημιουργούνται τα σπυράκια στο πρόσωπο;

Συνηθέστερη αιτία εμφάνισης βλαβών στο πρόσωπο είναι η κοινή ακμή. Λατινικά ονομάζεται Acne Vulgaris. Μπορεί να την δει κανείς και με αυτό τον όρο σε ενημερωτικές ιστοσελίδες ή επιστημονικά περιοδικά.

 

Η ακμή είναι μια συνήθως χρόνια, υποτροπιάζουσα, φλεγμονώδης, πολυπαραγοντική νόσος των τριχοσμηγματικών θυλάκων που περιγράψαμε προηγουμένως. Είναι ιδιαίτερα συχνή, δημιουργεί πολλές φορές έντονα αισθητικά και ψυχολογικά προβλήματα και συνοδεύεται ακόμη και σήμερα από μύθους και λανθασμένες απόψεις που δυσκολεύουν περισσότερο την ήδη δύσκολη προσπάθεια για την θεραπεία της.

 

Πότε κάνει την εμφάνισή της;

Πρωτοεμφανίζεται κατά κανόνα στην εφηβική ηλικία, δηλαδή μεταξύ 10-17 ετών στις γυναίκες και 14-19 ετών στους άνδρες. Όμως, δεν είναι σπάνιο να εμφανιστεί και μετά την ηλικία των 25 ετών. Όσα άτομα πάσχουν από ακμή πριν την ηλικία των 20 ετών συνήθως αποτελούν την πλειοψηφία, έως και το ποσοστό των 80% των ατόμων με ακμή. Παρατηρείται η νόσος αυτή σε όλες τις φυλές, έχει όμως λιγότερη προτίμηση στους Ασιατικούς λαούς. Αγαπάει και τα δύο φύλα, και άνδρες και γυναίκες αν και συνήθως οι πρώτοι εμφανίζουν βαρύτερες μορφές ακμής. Στις γυναίκες όμως διαρκεί περισσότερο.

 

Η συνηθέστερα μέση διάρκεια της ακμής είναι μια πενταετία ή και περισσότερο, σπανιότερα δε μπορεί να διαρκέσει ακόμη και πάνω από 20 χρόνια!!

 

Αίτια Ακμής

 

Ποια είναι τα αίτια της ακμής;

Η ακμή έχει να κάνει κυρίως με τους σμηγματογόνους αδένες. Στις περιοχές που αυτοί οι αδένες εμφανίζουν την μεγαλύτερη δραστηριότητα, εκεί εμφανίζονται και τα πιο πολλά σπυράκια. Είναι η πιο συχνή νόσος που ταλαιπωρεί και τα δύο φύλα. Έρευνες γίνονται συνεχώς για να μπορέσουμε να ανακαλύψουμε την ακριβή αιτία της, η οποία ακόμη και σήμερα παραμένει άγνωστη.

 

Τέσσερις βασικοί παράγοντες φαίνεται να παίζουν ρόλο σε άτομα, όμως που είναι ήδη γενετικά προδιατεθειμένα:

α. το σμήγμα, ειδικά όταν αυτό υπερεκκρίνεται,

β. η απόφραξη των πόρων στο δέρμα,

γ. το παθογόνο βακτηρίδιο της ακμής, το οποίο μολύνει τον θύλακο και

δ. η φλεγμονή που δημιουργείται.

 

Φταίνε τα γονίδια τελικά;

Η γενετική προδιάθεση είναι σαφής πως υπάρχει, δεν έχει όμως διευκρινισθεί ο τύπος της κληρονομικότητας και ο τρόπος που κληρονομείται.

 

Η πιο σημαντική βλάβη της ακμής ονομάζεται φαγέσωρας, δηλαδή το σπυράκι. Ουσιαστικά είναι το αποτέλεσμα της απόφραξης του θυλάκου από το βύσμα, το οποίο δημιουργείται από πάρα πολλά κύτταρα τα οποία μαζεύονται στο δέρμα εγκλωβίζοντας μέσα τους σμήγμα και φράζουν έτσι τους πόρους. Αυτό το φαινόμενο θεωρείται πολύπλοκο, καθώς εμπλέκονται πέρα από ορμόνες (τα ανδρογόνα) και τα λιπαρά οξέα. Οι πρώτες ουσιαστικά ωθούν την υπερπαραγωγή σμήγματος και τα δεύτερα απελευθερώνονται από το βακτηρίδιο της ακμής που δρα στα ευαίσθητα σημεία. Ο συνδυασμός τους προκαλεί την φλεγμονή και την εμφάνιση σπυριών. Τα σπυριά αυτά ή φαγέσωρες όπως προαναφέρθηκε μπορεί να είναι λευκά ή κλειστά και ανοικτά η μαύρα. Στους πρώτους η βλάβη είναι κλειστή και το περιεχόμενο της απόφραξης δεν φαίνεται, ενώ στην δεύτερη συμβαίνει το αντίθετο.

 

Ουλή δημιουργείται όταν η φλεγμονή είναι αρκετά εκτεταμένη και η περιοχή δεν καθαρίζεται σωστά.

 

Stress και ο ρόλος του

Φυσικά και αξίζει να σημειωθεί ότι το άγχος και η έλλειψη ξεκούρασης και ύπνου μπορούν αναμφίβολα να προκαλέσουν έξαρση της νόσου. Αυτό συμβαίνει επειδη ο οργανισμός όταν βρίσκεται σε κατάσταση άγχους και εγρήγορσης τότε υπερπαράγει σμήγμα, το οποίο χειροτερεύει την φλεγμονή. Δεν υπάρχει ακόμη κάποια επιστημονικώς αποδεδειγμένη συσχέτιση της διατροφής με την ακμή, αν και αυτή η άποψη είναι αμφιλεγόμενη και έχει αποτελέσει θέμα συζήτησης ευρέως.

 

Μορφές ακμής

 

Με ποιες μορφές εμφανίζεται η ακμή;

Η ακμή κάνει εξάνθημα, δηλαδή μπορεί να εμφανίζεται με την μορφή απλών κόκκινων σπυριών ή με φαγέσωρες, κύστεις ίσως και ουλές. Οι φαγέσωρες είτε είναι ανοικτοί είτε κλειστοί αποτελούν τις πρώτες βλάβες της νόσου, κάποιες φορές δε και τις μοναδικές. Αν η φλεγμονή είναι εκτεταμένη τότε μπορεί να κοκκινίζει η πάσχουσα περιοχή και να εμφανιστούν ακόμη πιο δύσκολες και αντιαισθητικές βλάβες στο πρόσωπο.

 

Η εντόπιση των σπυριών είναι ένα μεγάλο ζήτημα. Συνήθως συναντάμε ακμή στο πρόσωπο (ξεκινάει από το μέτωπο κατεβαίνοντας προς τα κάτω μέχρι την γνάθο), αλλά πολύ συνηθισμένες εντοπίσεις είναι οι ώμοι, η πλάτη ειδικά το πάνω μέρος της, το στέρνο ακόμη και στα μπράτσα.

 

Ειδικές μορφές ακμής

Υπάρχουν και συγκεκριμένες ειδικές μορφές της ακμής, οι οποίες φυσικά είναι πιο σπάνιες, αλλά αξίζει να τις γνωρίζει κανείς!

 

Αρχικά είναι η νεογνική ακμή. Το εξάνθημα αυτό της ακμής παρατηρείται σε νεογά λίγων ημερών, ιδιαίτερα σε αγόρια. Συνήθως η εμφάνισή της αποδίδεται στη διέγερση των σμηγματογόνων αδένων της μητέρας από τα ανδρογόνα, τις ορμόνες που αναφέρθηκαν προηγουμένως μέσω της κυκλογοφορίας τους από τον πλακούντα. Συνηθέστερα κάνουν την εμφάνισή τους στο πρόσωπο και ειδικά στην μύτη και στα μάγουλα. Φεύγουν ίσως και χωρίς θεραπεία σε διάστημα τριών (3) μηνών. Αρκεί ο καλός και προσεκτικός καθαρισμός του προσώπου του βρέφους με αγνά βρεφικά καθαριστικά. Εάν, όμως, η ακμή εμφανιστεί σε βρέφη μεγαλύτερης ηλικίας, από 6 έως 16 μηνών, τότε ίσως διαρκέσει περισσότερο και δεν είναι πάντα ήπια.

 

Τραυματική ακμή των νεαρών κοριτσιών είναι η εμμένουσα ακμή με την μορφή ουλών η οποία χαρακτηρίζει κυρίως νεαρά κορίτσι γιατί αυτοτραυματίζουν τις ήδη υπάρχουσες βλάβες, δηλαδή πειράζουν συνέχεια και μολύνουν την ακμή τους!

 

Η επιμένουσα ακμή σε ενήλικες γυναίκες είναι μια μορφή ακμής που μπορεί να συνδεθεί με παθολογικό πρόβλημα στις ωοθήκες ή στα επινεφρίδια. Καλό θα ήταν ένας ιατρός ή εξειδικευμένος ενδοκρινολόγος να αναλάβει την περίπτωση αυτή.

 

Μην απορείς εάν ακούσεις την ακμή από φάρμακα και από καλλυντικά. Όπως λέει και το όνομά της προκαλείται από διάφορα φάρμακα, όπως η κορτιζόνη για παράδειγμα ή από μη σωστά ελεγμένα καλλυντικά. Η χρήση πιστοποιημένων και ελεγμένων δερμοκαλλυντικών από φαρμακεία έχει ελαχιστοποιήσει αυτήν την μορφή της ακμής, για αυτό και συστήνεται ανεπιφύλακτα η προτίμηση στην χρήση τους.

 

Μύθοι για την ακμή!

 

Είναι η νόσος των ακαθάρτων!

Όχι, δεν πρόκειται για βρόμικο δέρμα πάντα. Καλό είναι όμως με ένα ήπιο και ελεγμένο δερμοκαλλυντικό που θα συστήσει ο ιατρός ή ο φαρμακοποιός σου να κάνεις συχνές πλύσεις για να διατηρείς καθαρό το δέρμα σου.

 

Μπορείς μόνο με τη διατροφή να βρεις θεραπεία στην ακμή!

Σίγουρα η σωστή ισορροπημένη και μεσογειακή διατροφή παίζει ένα πολύ σπουδαίο ρόλο σε  κάθε πτυχή της ζωής γενικότερα, όμως δεν αποτελεί επ’ ουδενί μοναδικό τρόπο για την θεραπεία της ακμής.

 

Όλα θα τελειώσουν μετά την εφηβεία!

Αν και πολύ θα θέλαμε να το πιστέψουμε, συνήθως αποτελεί μια ψευδή διαβεβαίωση και κλονίζει την εμπιστοσύνη ασθενή-ιατρού. Μπορεί να συνεχιστεί το πρόβλημα, σε ηπιότερη συνήθως μορφή και μετά την εφηβεία.

 

Τρόποι αντιμετώπισης της ακμής

 

Τελικά υπάρχει θεραπεία της ακμής;

Η απάντηση είναι πολύπλευρη. Γενικά, σε κάθε περίπτωση ασθενούς με ακμή θα πρέπει να αφιερωθεί χρόνος για συζήτηση μαζί του προκειμένου να εξηγηθούν οι απαραίτητες αρχές για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Καλό είναι να καταλάβεις ότι δεν υπάρχει μέθοδος που να εγγυάται την άμεση, οριστική και μόνιμη απαλλαγή από το πρόβλημα. Υπάρχουν, όμως πολλοί τρόποι να βελτιώσεις την κατάσταση και να περιορίσεις τις εξάρσεις! Ο κυριότερος είναι να πλένουμε σωστά και σχολαστικά το δέρμα μας με ελεγμένα δερμοκαλλυντικά, να αποφεύγουμε το έντονο καθημερινό μακιγιάζ και να ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες του ιατρού και του φαρμακοποιού μας.

 

Τόνωσε την ψυχολογία σου!

Το Α και το Ω της θεραπείας γιατί πρέπει να εξασφαλιστεί η ψυχική ισορροπία του κάθε ατόμου και να συστηθεί η κατάλληλη αγωγή. Οι πολύπλοκες, χρονοβόρες και εξαιρετικά ερεθιστικές θεραπείες, οδηγούν στα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα.

 

Επέλεξε σωστά την αγωγή ενάντια στην ακμή σου πάντα σε συνεννόηση με τον ιατρό σου!

Σε γενικές γραμμές η ορθή επιλογή αγωγής γίνεται ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, με βάση την βαρύτητα της νόσου, την ποιότητα ζωής που θέλει να έχει το άτομο και το βαθμό επίδρασης του αισθητικού προβλήματος στη ζωή του ασθενούς. Έτσι, για ήπια και μέτρια ακμή, οι ασθενείς ανταποκρίνονται σε τοπική θεραπεία, δηλαδή σε καθαριστικές λοσιόν και κρέμες. Η σοβαρής μορφής ακμή που υποτροπιάζει θα χρειαστεί συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής τοπικά και από το στόμα με χάπια. Ενώ, εάν υπάρχουν ουλές ή κύστες, τότε επιλογή αποτελεί η ισοτρετινοΐνη.

 

Στο LemonPharmacy.gr θα βρείτε μεγάλη ποικιλία από προϊόντα για την ακμή και τον καθαρισμό του προσώπου σας, τόσο για άνδρες όσο για γυναίκες!

 

 

 

Βιβλιογραφία:

  1. Harper J. Acne vulgaris: What`s new in our 40th J Am Acad Dermatol. 2020 Feb;82(2):526-527 -  https://www.jaad.org/article/S0190-9622(19)30350-0/fulltext

 

  1. Hwee Sing Heng A., Chew Tim F. Systematic review of the epidemiology of acne vulgaris. Sci Rep. 2020 Apr 1;10(1):5754 - https://www.nature.com/articles/s41598-020-62715-3

 

  1. Conforti C., Giuffrida R., Fadda S., Fai A., Romita P., Zalaudek I., Dianzani C. Topical dermocosmetics and acne vulgaris. Dermatol Ther. 2021 Jan;34(1):e14436 - https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/dth.14436

 

Αναστασία Μαργούτα

Ειδικός Παθολόγος MD, MSc, PhD

Ειδικ. στο Πανεπ. Νοσοκομείο Ζυρίχης USZ

Emai: [email protected]